Tọa lạc tại khóm 3, phường 1, thành phố Cà Mau, Chùa Monivongsa Bopharam là một quần thể kiến trúc mang đậm nét văn hoá của người Khmer Nam bộ được xây dựng năm 1964, do cố Hòa Thượng Thạch Kên đặt viên đá đầu tiên.

 

 

Từ đó đến nay đã qua 6 đời Tăng trưởng, trong đó có Thượng tọa Thạch Hà, Trưởng ban Đoàn kết sư sãi yêu nước tỉnh Cà Mau - người đã dày công tu học, một lòng vì đạo pháp, vì dân tộc. Mới đây, Thượng tọa đã quyết tâm xây dựng cơ sở thờ tự mới cũng là nơi hành lễ để duy trì nền văn hóa chung trong cộng đồng người Việt.

 

Chùa gồm có chính điện, sa la (nhà hội của các sư sãi), nhà ở của các sư sãi, tháp để cốt, am... Chính điện là nơi thờ tự chính trong chùa cao 32 mét, lối ra vào theo hướng đông và tây, được bao bọc bởi bốn bức vòng thành, nhiều vị tứ đại thiên vương quay mặt bốn hướng để hộ trì Tam ngôi và bốn châu thiên hạ như: Bắc cu lu châu, Đông thắng thần châu, Tây ngưu hóa châu và Nam thiện bội châu.

 

Mái chánh điện với kiến trúc nhiều tầng lớp chồng lên nhau.

Mái chính điện được cấu trúc thành nhiều tầng lớp chồng lên nhau, tạo ra khoảng không gian cao vút, hoà với đỉnh nhọn như một chóp tháp. Trên vách, trên trần và các cột chùa được trang trí nhiều màu sắc, với những phù điêu bích họa kể lại cuộc đời của đức Phật và chuyện Riêm-kê, tức trường ca Ra-ma-ya-na do nghệ nhân Danh Bên ở Cà Mau khắc hoạ.

 

Chính điện chùa vững chắc, cao lớn, được đặt ở vị trí chính diện của khu đất ngôi trùng tự, có kiến trúc theo lối cổ kính. Toàn bộ hoa văn đều dựa theo Tam Tạng kinh của Phật giáo. Lối ra vào là 4 cửa chính và 10 cửa sổ, nằm song song hai bên.

 

Chung quanh những cột đà bê tông cốt sắt kiên cố được chạm trổ những nét hoa văn theo sử học Phật giáo như: Mạn Đà - La - Hoa và thập nhị duyên khởi... Phía trên là những miếng ngói đỏ làm sáng ngời khu trùng tự và ba đỉnh chuông trên đỉnh tháp, tượng trưng cho việc bảo vệ, duy trì Kinh - Luật - Luận.

Bên trong chính điện, nơi chư tăng hành tăng sự có tam cấp Bồ đoàn và đại thọ Bồ đề, nơi Đức Phật thịnh tọa tham thiền, phía trước là hai Long Vương chầu Phật, Bồ Tát đản sanh và trì bình khất thực. Trên bốn vách tường chính điện là những hình họa như: cảnh động tâm, đản sanh, xuất gia, thành đạo và nhập niết bàn cùng tiền sử của Đức Phật…

 

Giữa chính điện là những cột đà bao phủ với những hoa văn như Mạn - Đà - La - Hoa, chân cột là những hoa sen chen nhau đua nở và tượng Phật an tịnh sau những ngày thuyết Pháp độ sanh trì bình khất thực... Những hình ảnh về lịch sử lâu đời của Phật pháp làm cho chính điện thêm phần cổ kính.

 

 

Khuôn viên chùa rộng lớn với những hàng cây bao quanh, bên trong có bốn bức vòng thành được gắn liền những tượng chằng Yàsá gồng mình gánh nặng (có ý nghĩa quay đầu phục thiện, hối cải lỗi lầm). Bốn góc chùa là bốn bàn tọa thiên ngự để nghe kinh kệ thuyết pháp và hộ trì Chư tăng tu học. Sa la là nhà hội của sư sãi và các tín đồ Phật giáo Khmer.

 

Trong gian sa la có bàn thờ Phật và các ghế, sàn, nơi các tín đồ bàn bạc, chuẩn bị trước khi lên chánh điện hành lễ. Trên vách và trần Sa la được trang trí các họa tiết, bích họa. Lối vào chùa đi qua cổng nhất ngọ môn với nhiều cấp bước, nhã ý muốn mời các Phật tử muốn thoát tục hãy mạnh dạn bước vào quy y Tam bảo, sống theo thiện Pháp mà Đức Phật đã giáo truyền.

 

Theo Thượng tọa Thạch Hà, trụ trì chùa Monivongsa bopharam, để có được một ngôi chính điện (xây dựng trên diện tích 230m2), các tín đồ Phật tử đã bỏ ra nhiều công sức nhằm duy trì nền văn hóa chung trong cộng đồng người Việt, cũng là nơi hành lễ để duy trì các giá trị Chân - Thiện - Mỹ mà Đức Phật đã giáo truyền. Với dân tộc Khmer vốn được xem là có tính cộng đồng rất cao thì ngôi chùa là nơi thiêng liêng nhưng cũng rất gần gũi.